Ik moet zeggen dat ik in de lange tijd dat ik over muziek van over de hele wereld schrijf, zelden zoveel moeite heb moeten doen als deze keer, om ook maar iéts te vinden, dat de lezer op weg kan helpen om te begrijpen waar ik het wil over hebben. In het geval van deze plaat is dat dubbel jammer: het gaat namelijk om heel mooie muziek en zang uit Kostelek, een onooglijk dorp, verscholen in één van de uithoeken van het Karpatisch bekken in Hongarije. Mooie omgeving, midden in de naaldwouden, dat wel, maar het leven van alledag blijkt er allesbehalve simpel te zijn.

Levente Vaszi, de titelvoerende artiest op deze plaat, is een aardrijkskundeleraar uit de regio Gyimes, waartoe Kostelek behoort en ziet het als zijn roeping de eeuwenoude Csángó traditie in ere te houden. Dat doet hij hier, met een gezelschap van drie zangers en vier muzikanten, van wie ik enkel kon ontdekken dat twee ervan viool spelen. Dat kon ik namelijk ook horen op deze plaat, die helemaal gedomineerd wordt door de zang. De liederen handelen kennelijk over de dagdagelijkse gang van zaken in het dorp en de regio, waar muziek de mensen gezelschap houdt in goede en in kwade dagen, bij feesten en in rouw.

Met negen liederen, die samen afklokken op een uur en waarvan drie nauwelijks of niet de twee minuten bereiken, weet je dus dat het wel eens om liederen van een kwartier lang kan gaan, bijna litanieën, waar ik geen jota van begrijp, maar waarvan de melodie en vooral de toon me toch weten te raken. Dit is volksmuziek op haar allerpuurst en het initiatief van Vaszi en Vrencsán verdient dan ook alle lof: wat je op deze manier voor het nageslacht kunt bewaren, zal wellicht en hopelijk iets minder snel uit het geheugen gewist worden. Dat de nummers titels meekregen die zoveel betekenen als “Snel en traag Hongaars lied” of “traag en bitter lied voor mannen”, sluit helemaal bij het opzet van het project aan.

Is dit muziek voor iedereen? Ik mocht hopen van wel, maar ik mocht hier ten huize vaststellen dat sommigen het er redelijk moeilijk mee hadden. Dat verbaast me eigenlijk niet, mant het klinkt allemaal heel ongebruikelijk voor onze oren. Nu ja, sommige mensen horen niet graag flamenco, of gruwen bij het horen van een draailier…en dat is vooral hún probleem, maar als ik U was, ik zou dit toch even proberen: het is namelijk heel erg mooie muziek !

(Dani Heyvaert)